Column: Met de kennis van nu...

HENGELO - Van de week was het één en ander te zien en te horen in de media over het “Nederlands-Slavernij-Verleden”. Men had het er over, dat de regering zijn excuus moest aanbieden.

Als je denkt vanuit het heden is de slavenhandel totaal verkeerd, hoe heeft het kunnen gebeuren met “Goedkeuring van de gehele mensheid”. Je spreekt van slavernij als de persoon niet vrijwillig een dienst moet verlenen aan een andere persoon, de slaaf wordt eigendom van de ander. Hoe zat het eigenlijk door de eeuwen heen met slavernij? In de Bijbel staat het verhaal van Moses, die zijn “volk”, de Joden, uit slavernij in Egypte bevrijdde.

Ook in de tijd van de Romeinen was er sprake van slavenhandel, waarbij ze zich niet beperkten tot één volk of ras. In Rome was op een gegeven moment één op de drie inwoners een slaaf. Er waren verschillende manieren om aan slaven te komen. Bij elke Romeinse overwinning werden de verliezers veroordeeld tot slaven. Maar ook door handel, piraterij, veroordelingen door rechters enz. waren er altijd slaven te verhandelen, er waren dan ook speciale slavenmarkten. “Zo goedkoop als een Sardiniër” was een Romeins spreekwoord.

Ook Spanje, Portugal, Frankrijk en Groot Brittannië ontdekten de slavenhandel als winstgevend. Zelfs in Afrika was er een uitgebreid stelsel van slavenhandel, nog voordat de “blanken” kwamen. De blanke handelaren waren hoofdzakelijk afhankelijk van het netwerk van de Afrikanen. Nog in 1908 werden vrouwelijke slaven verkocht in het Ottomaanse Rijk. Seksuele exploitatie bleef een centraal onderdeel van dat Rijk. Noord Afrikanen en Europeanen maakten elkaar in de achttiende eeuw over en weer tot slaaf. De drie grootste wereldgodsdiensten hebben weinig tot geen protest aangetekend tegen de massale slavenhandel, geen enkele.

Maar wat betekent nu een excuus voor het feit dat we destijds totaal verkeerd bezigwaren? Zouden we als nakomelingen van “handelaren en slaven”, niet beter samenwerken om moderne slavernij tegen te gaan? Zoals mensensmokkel, gedwongen prostitutie of -huwelijk. Ik heb ooit een documentaire gezien over mensen in “arm” Azië, die een nier afstaan onder dwang. Denk ook aan kindsoldaten, kind huwelijken, waarbij de ouders van het kind (meisje) bijna gedwongen worden om hun kind uit te huwelijken om te overleven of als schuldbetaling. Als we door het maken van een excuus al het verdriet wat de ander is aangedaan weg zouden kunnen nemen, dan moeten we zeker een excuus aanbieden, helaas is dat niet zo. Het zou geweldig zijn om samen te werken om moderne slavernij tegen te gaan, zowel in het klein als in het groot.

Borbala, correspondent