‘Heeft u nu een hekel aan Duitsers?’

Op een zonnige donderdagochtend, bijna tachtig jaar na alle ontberingen, vertelt Fenny van Petersen-Hammers over haar ervaringen in de oorlog. Ze zit oog in oog met de leerlingen van groep 8 van basisschool De Bongerd, die het boek ‘Fennie, loop jij even met Tante mee?’ kregen.

Hulsen - “Het was een heel bijzondere ervaring,” vertelt Herman Kampman, schrijver van het boek. “Fenny en ik kwamen samen de school binnen, niet wetende wat de kinderen gingen vragen. Dat maakte het best een beetje spannend. De kinderen waren heel goed voorbereid en gedisciplineerd. En Fenny gaf mooie antwoorden.” Vragen of ze een hekel had aan Duitsers, wat ze aten, maar ook wat wij van de oorlog kunnen leren en of ze bang is dat er nog een keer oorlog komt, kwamen voorbij. Op die laatste vraag antwoordt Fenny bevestigend, een beetje tot verbazing van de kinderen. “Ze legde uit dat ze tijdens de oorlog veel mensen langs hun huis heeft zien lopen, op zoek naar voedsel of een schuilplaats. Als ze nu vluchtelingen ziet, is ze inderdaad wel eens bang dat we weer in oorlog komen.”

Herinneringen

Wat Herman vooral trof toen Fenny haar verhaal vertelde, was dat ze zich vrijwel alles nog haarscherp herinnert. “Ze was tussen de vijf en tien jaar oud tijdens de oorlog, maar zelfs nu nog weet ze precies wie wat deed, waar iemand stond, wat er gebeurde. Ze begreep niet alles en kon er in die tijd geen vragen over stellen. Het was een kwestie van luisteren en doen. In mijn boek stap ik daarom soms uit het verhaal om dingen toe te lichten. Fenny vertelt bijvoorbeeld over een zwaar ronkend ding in de lucht, maar op die leeftijd wist ze niet dat dat een bommenwerper was. Zo zijn er meer dingen in haar verhaal. Voor kinderen is dit verhaal goed leesbaar en heel herkenbaar, dat bleek wel tijdens ons bezoek aan de Bongerd. De kinderen waren echt geïnteresseerd in het verhaal en het feit dat er in een lokaal op hun school mensen hebben ‘gewoond’ die op de vlucht waren, of dat ze bij Fenny thuis in het kippenhok zaten, maakte alles heel visueel.”

Fennie groeide op in een hardwerkend gezin op de Jipkesbelt in Hulsen, dat regelmatig onderdak bood aan onderduikers en passerende mannen op de vlucht voor de tirannie van de Duitsers. Geruime tijd leefde een Joodse dame uit Amsterdam bij hun, die door Fennie ‘Tante’ moest worden genoemd. Fennie was dol op haar en sliep met Tante op een slaapkamer. Voor Fenny was het erg belangrijk haar verhaal te vertellen. “Ze zei na afloop dat ze het zo heeft gewild,” zegt Herman. “Zij onderstreepte ook echt het belang van het blijven vertellen van deze verhalen. Hoe meer voorbeelden we doorgeven aan de kinderen hoe kleiner de kans is dat dit nog een keer gebeurt, zei ze. En haar verhaal heeft veel indruk gemaakt op de kinderen, zeker toen leraar Hans Paalman een stuk voorlas uit het boek. Ik zou dit echt zo wel vaker willen doen, het was een heel zinnige en goede ochtend.”