‘Overtreffende trap van goed is beste’

HELLENDOORN - Zoals burgemeester Jorrit Eijbersen tijdens de bijeenkomst op 5 september had aangekondigd, was er op maandag 29 januari een officiële herdenking voor de Hellendoornse slachtoffers van de Holocaust.

Hellendoorn - Op 5 september 2023 nam de burgemeester Eijbersen het rapport ‘Joodse burgers in Hellendoorn: onteigening en rechtsherstel’ in ontvangst. De familie Samuel, en in het bijzonder dochter Daniëlle Epema-Samuel, hebben hier een belangrijke bijdrage aan geleverd. Een wens van de familie Samuel was dat hun verhaal en dat van andere slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog niet verloren zou gaan.

Joodse begraafplaats

Dit jaar vond de eerste herdenking plaats op de Joodse begraafplaats aan de Ommerweg. In zijn welkomstwoord benadrukt de burgemeester nogmaals het belang de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog niet te vergeten, dit verhaal te blijven te vertellen en niemand uit te sluiten. “Daarom vind ik het mooi dat basisschool Jan Barbier enkele jaren geleden het initiatief heeft genomen leerlingen uit groep 6, 7 en 8 bloemen te laten leggen bij deze gedenksteen en een gedicht voor te dragen. Dit draagt bij aan bewustzijn en respect voor historische gebeurtenissen.”

Na dit officiële welkom vertelde Daniëlle Epema-Samuel wat deze herdenking voor haar en haar familie betekent en las ze een stukje voor uit het boek dat zij schreef over haar ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Een ingrijpend verhaal waar velen van ons zich geen voorstelling van kunnen maken. Een verhaal dat emoties oproept en onderstreept waarom dit niet vergeten mag geworden. “Beste mensen”, begon zij haar verhaal. “Ik zeg heel bewust ‘beste’, want beste is de overtreffende trap van goed. Beste mensen lieten mij en mijn zussen onderduiken en dankzij ‘beste mensen’ sta ik nu hier en kan ik ons verhaal vertellen...”

Ethisch dilemma

Namens de Joodse gemeenschap nam Eleon de Haas het woord en legde de aanwezigen een ethisch dilemma voor, in de vorm van het persoonlijke verhaal van zijn moeder die zich geconfronteerd zag met de ontruiming van de Joods-psychiatrische instelling het Apeldoornsche Bosch, waar zij destijds werkte.

Het zijn stuk voor stuk aangrijpende verhalen die je aan het denken zetten en stil laten zijn tijdens de kranslegging, waar ieder voor zich een momentje pakt de slachtoffers te herdenken.

Na de kranslegging neemt Daniëlle Epema-Samuel even een moment ter bezinning, waarna ook de leerlingen van basisschool Jan Barbier en Reggesteyn bloemen konden leggen. 

Blijven delen

Leraar maatschappijleer van Reggesteyn, Erik Braaksma, beseft zich maar al te goed dat het vertellen van deze verhalen heel belangrijk is en startte een project om zijn leerlingen hierbij te betrekken. “Dat begon eigenlijk al in 2008, met onze eerste werkweek naar Polen. De afgelopen jaren heeft het steeds meer vorm gekregen en we zijn nu bijna zover dat we het breed op kunnen nemen in ons lesprogramma.” Na een introductie konden leerlingen in 4 vwo zich aanmelden, waarna zij eerst theorie kregen, maar bijvoorbeeld ook een gastles over informatie zoeken op internet. In de vijfde kozen zij hun eigen route wat moet uitmonden in hun profielwerkstuk voor het eindexamen. “Twee van deze, inmiddels 6 vwo, leerlingen hebben een lesbrief voor basisscholen ontwikkeld, waarmee we hen er al op jonge leeftijd bij kunnen betrekken.”

“Ik heb gekeken naar de connectie tussen de geschiedenis en nu en we kunnen neo-fascisme voorkomen door meer bewustwording”, vertelt een van de leerlingen. “Dat geeft het belang van dit project en deze herdenking wel aan.”