‘Dichter bij oorsprong kun je niet zijn’

HELLENDOORN/NIJVERDAL - Een boek geschreven ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Uutgeverieje ‘n Boaken, het 30-jarig jubileum van de Historische Kring Hellendoorn-Nijverdal en als catalogus van de openingstentoonstelling in historisch centrum d’Oale Pastorie: Hellendoorn van A tot Z roept de nodige verwachtingen op.

“Ik heb het boek vooral geschreven, omdat ik het leuk vind”, zegt Dindand Webbink lachend. “In mijn jeugd heb ik veel door Hellendoorn en Nijverdal gezworven, zeker toen ik de boeken van meester Ponsteen ging lezen. Hij beschreef veel bijzondere plekken in onze gemeente en die wilde ik zien. Hoe meer ik mij door de jaren heen in de geschiedenis van de gemeente en deze streek ging verdiepen, hoe groter de behoefte werd dit boek te schrijven. Er is zoveel leuks over te vertellen!”

Textiel

Op de plek waar Nijverdal haar oorsprong vindt, vertelt hij over Thomas Ainsworth, de Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM), huize Eversberg en dat de naam Nijverdal verzonnen is in een statig pand aan de Herengracht in Amsterdam. “Ja, waarom daar? Nou, toen België zich rond 1830 van Nederland afscheidde, zaten wij ineens zonder textiel. Maar dat hadden we wel nodig, want we hadden een grote afnemer in Nederlands-Indië. Bij de NHM hoorden ze dat er in oost Nederland veel geweven werd en dat een Engelsman, een zekere Thomas Ainsworth, een snelle manier van weven had uitgevonden. Hij kreeg de opdracht diverse weefscholen op te richten, zodat boerenzonen daar konden leren weven met die snelspoel. Dat leverde zoveel textiel op, dat ze behoefte kregen aan meer opslagruimte. Tot die tijd sloegen ze het meeste op in de bouwhuizen van huize Eversberg, waar Thomas Ainsworth was gaan wonen.”

Verbindingen

“Thomas Ainsworth deed aan Willem de Clercq de suggestie om op de kruising van de Regge en de in 1830 aangelegde weg van Zwolle naar Almelo, praktisch op de plek waar wij nu staan, dat magazijn, of factorij zoals ze dat toen noemden, te bouwen. Daarmee hadden ze twee verbindingen richting Zwolle en vervolgens door naar Amsterdam en Nederlands-Indië tot hun beschikking.”

Hij kijkt even mijmerend naar de ‘Nieje Bleeke’ en de Regge die er langs stroomt. Kun je je voorstellen dat hier schepen, zompen aanleggen om vrachten ‘katoentjes’ te laden en te vervoeren naar Amsterdam?” Het zou zo weer kunnen gebeuren, want de kade is er (nog). “Toen in 1836 de factorij langs de Regge, de modelfabriek aan de Grotestraat en een aantal woningen gebouwd werden, kreeg de nederzetting een naam. Uit stukken van die tijd blijkt dat er tijdens een vergadering, in een statig pand aan de Herengracht in Amsterdam, bedacht is dat het Nijverdal moest zijn. Dus Nijverdal is eigenlijk bedacht, niet op een natuurlijke manier tot stand gekomen, maar gecreëerd, net zoals bijvoorbeeld Almere.”

Overal geweest

Naast het verhaal over de oorsprong van Nijverdal, staan er verhalen over 34 andere plekken in onze gemeente in het boek. “Het boek heet ‘Hellendoorn van A tot Z’, maar er staat best veel Nijverdal in”, merkt Dinand peinzend op. “Maar met Hellendoorn bedoel ik in deze zin ook de gemeente. Alle kernen komen wel aan bod, maar er zijn dan ook ontzettend veel mooie en leuke plekken in onze gemeente. Voor dit boek ben ik overal meerdere keren geweest. Om de plek nog eens goed op mij in te laten werken, maar ook om foto’s te maken. Dat hebben mijn zoon en dochter gedaan. Toen we op een van die plekken waren, haalde mijn zoon een uitspraak van mij aan tijdens een bezoek aan Parijs. Terwijl wij in Parijs rondliepen, zei mijn zoon dat je je hele leven in Parijs kon wonen, maar toch niet overal geweest kon zijn. Ik schijn toen geantwoord te hebben dat dat ook voor Hellendoorn geldt. Tijdens het foto’s maken kwam mijn zoon tot de conclusie dat ik helemaal gelijk had.”

Tijdens het schrijven van dit artikel bleek dat van de 1000 gedrukte exemplaren al bijna de helft verkocht is. En dat is niet echt vreemd, want het boek krijgt veel lovende woorden op sociale media. Geschreven in Dinands toegankelijke stijl, met af en toe een vette knipoog, veel mooie foto’s en plattegronden waar alle plekken te vinden zijn, is het een heerlijk (leerzaam) boek. De foto’s in het boek zijn op groot formaat te bewonderen in historisch centrum d’Oale Pastorie.