‘Begrijp mijn ouders nu een heel stuk beter’

Hoewel Bela Ruth in Nijverdal geboren en getogen is, heeft ze zich hier nooit echt thuis gevoeld. Als Joods meisje groeide ze op in het na-oorlogse Nederland en omdat zij het enige Joodse gezin in het dorp waren dat de holocaust overleefde, wist iedereen natuurlijk wie ze was.

door Annemieke van Ipenburg

Nijverdal/Israel - “En mijn vader had een winkel, Samuel Prins, die kende ook iedereen,” vertelt Bela Ruth Samuel Tenenholtz, zoals ze voluit heet. Ruth schreef een boek over de vervolging en het verzet van de Joden in Overijssel tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een periode die zij alleen kende uit schimmige, halve verhalen, omdat er thuis vrijwel niet over gesproken werd. In haar voorwoord legt ze uit hoe de situatie thuis was, de onmacht van haar moeder alles een plek te geven en het enorme verdriet over het verlies van zoveel familieleden. En de schuld die bij haar vader kwam te liggen, omdat er simpelweg geen andere zondebok was.

Jarenlang heeft Ruth geleefd met haar herinneringen, halve verhalen en de hiaten die zij voor zichzelf had opgevuld. Al vijftig jaar woont ze in Israel waar ze zich helemaal thuis voelt. “Toen ik hier voor de eerste keer voet aan land zette, zo van de boot af, voelde ik me thuis. Ik was vanuit Nederland naar Amerika verhuisd, getrouwd met een Amerikaan, maar ook daar heb ik me nooit echt thuis gevoeld. Dit is mijn thuis. Ook voor mijn kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen.”

Haar kinderen zijn de aanleiding geweest voor de zoektocht naar antwoorden. “Mijn kinderen stelden steeds meer vragen over mijn ouders en mijn dochter wilde een reis maken om haar ‘wortels’ te ontdekken. Ik kon alleen die halve verhalen vertellen, wat ook voor mij, met mijn academische achtergrond, toch niet genoeg was. En zo zijn we samen ‘op reis’ gegaan. Ik kwam in contact met Dinand Webbink en Johan Alferink, die veel archiefmateriaal hadden. Wat ik tijdens onze reis heel bijzonder vond, was de ontdekking dat er heel veel familieleden waren die, voor de oorlog, wel gewoon hun leven geleefd hebben. Het voelt soms net of de oorlog ons beginpunt is, maar het is slechts een fractie van onze geschiedenis.”

Tijdens ‘de reis’ heeft zij haar ouders en hun gedrag veel beter leren begrijpen. “Ik heb mijn jeugd kunnen accepteren, al vind ik het nog steeds zwaar. Verder ben ik vooral erg blij dat ik dit boek heb kunnen schrijven en alle personen tot leven komen. Dat door ‘Uutgeverieje ‘n Boaken’ mensen in Nijverdal het nu kunnen lezen is echt fijn. Ik heb al veel positieve reacties gekregen, van mensen die zich mijn familie herinneren. Dat doet me goed.”