Column: Härte van oons dörpien: zîej hebt ‘t käts verknald
ColumnIn ‘t härte van oons dörpien lig een stukkien geschiedenis det niet helemaole zónder schae de tied hef deurstaone. Of zoas mien grópmôe plach te zeggen: ‘zîej hebt ’t käts verknald’.
Ik hebbe ‘t aover de Geuren. Mien grópmôe is geboren an de Dorpsstraote. Heur aoldelûu hädden daor ne krudenierszaek. Heur grópmôe (ommôe enuumd) wónden an de Smidsstraote. Zîej kón daor hen lopen via de klène, smalle, dónkere paegies waor de-w de Geuren zo gôed van kent. Die paegies waeren de kortste weg en lûu nemt noew îenmaol ‘t lîefste de kortste weg.
In de jónge jaoren van mien grópmôe waeren d’r nog een stuk of zeuven paegies deur de Geuren. In ‘t midden was toen nen graenakker. Maer det hef ‘t ook niet aaltied ewest. Het mud een gaorden of umheinden hof wèèn ewest met opbrengsten an holt, fruit en misschien zölfs grûunte. Eertieds was ‘t kärkengrónd. In aolde kärkebuûke wördt jaorlijks de opbrengst van verkocht holt enûumd.
Vanof de late middeleeuwen kwammen d’r steeds meer lûu naor ‘t klène dörpien die nîet meer allîenig boer waeren. Det waeren bakkers, schôenmaekers, kleermaekers, brouwers, nûumt maer op. En die hädden allemaole een stukkien grónd neudig veur een huus. De kärke verkochten vermôedelijk die grónd en zo krump stukkien biej bettien den gaorden. Daorveur in de plaetste kwammen biej de hûuze nen dîepen hof met daornööst paegies, met beume of hègen d’rummehen.
Tôeverdan wördden in ‘t midden verenigingsgebouw Helders Bloei ebouwd. En vanóf die tied gung ‘t met de Geuren as gaorden zîenderogen achteruut. Rechtevoort is ‘t nîet meer dan een îelig plantsuuntien in-eklemd tussen twîe parkeerplaetsen. Nen gruwel in de ogen van mien grópmôe. Ik haele daor aaltied een völlezeggend zinnegien uut ’t värsien ‘Het Dorp’ van Wim Sonneveld aover an:
‘De nieuwe tijd, net wat u zegt, maar het maakt me wat melancholiek’.
‘t Vuult veur miej mangs net of mien grópmôe nog probeerd hef te redden wat d’r te redden völ. D’r bint naemelijk nog maer twîe paegies aover. Precies de route den mien grópmôe naor heur ommôe leup. Ik lope aaltied daorlangs naor ‘t dorp. Slute effies miene ogen veur alle auto’s en stîene.
Dèènke an zacht wuivend graen en mien grópmôe ónderweg naor heur ommôe met ne panne vol spruities.
Werkgroep Oald Niejs sprokkel’n van de Historische Kring Hellendoorn-Nijverdal verzamelt historische verhalen en beelden, waarover Evelyn Ligtenberg maandelijks een column schrijft.
